صفحه اصلی- persian

این پژوهش تقدیم می‌شود به طرفداران محیط زیست و تمامی کسانی که در این عرصه با خرد و تلاش و با بهره گیری از تکنولوژی های نوین از تخریب بیشتر منابع طبیعی و زیست محیطی جلوگیری میکنند .  

پژوهش خود را با یادی از گذشتگان در دوره باستان شروع میکنیم. گذشتگانی که آب ، خاک ، باد و خورشید را مظهر پاکی و چهار عامل اصلی زیستن میدانسته اند و  با مقدس شمردن آنها همیشه سعی بر حفظ و نگهداری آنها داشته اند .

این پژوهش در چهار بخش ذیل ارائه میگردد و سهم بسزایی از آن مربوط به ارائه راهکارها برای کنترل و حل مشکل پدیده های اقلیمی میباشد .

تغییرات اقلیمی به تغییرات طولانی‌ مدت در الگوهای آب‌ و هوایی و افزایش درجه دما گفته می‌شود. این تغییرات می‌توانند به صورت طبیعی مانند تغییراتی که بر اثر نوسانات چرخه خورشیدی ایجاد میشود رخ دهند و یا میتواند توسط عوامل غیر طبیعی و انسان ایجاد شوند . از قرن ۱۹ به بعد، فعالیت انسان‌ها دلیل اصلی ایجاد پدیده تغییرات اقلیمی و افزایش دما بوده است . 

با افزایش جمعیت و به منظور تامین نیازهای بشری و در پی آن تخریب محیط زیست پیرامون و پوشش­ های گیاهی و منابع جنگلی، تغییرات فزاینده ای در الگوی مصرف در زمینه ­های مختلف،  توسط انسان­ها ایجاد شد که این عوامل تاثیر بسزایی درگسترش تغییرات اقلیمی و افزایش دما داشته اند. شاخص ­ترین عوامل در این تغییرات و تخریب­ ها مربوط به سه  عامل اصلی است که در ادامه این عوامل شرح داده میشوند :

الف) تخریب منابع طبیعی  با گسترش ساخت و سازهای شهری و عرصه های کشاورزی :

با افزایش جمعیت و گسترش استقرار­های شهری، ساخت مسکن و شهرک­ های صنعتی، بسیار افزایش یافت.

بر این اساس انسان برای محیا سازی زیرساخت­ های سازه ای بابت ساخت مسکن و زیرساخت­ های جاده ­ای برای سهولت در حمل و نقل،  اقدام به تخریب پوشش ­های گیاهی و جنگل­ها و منابع طبیعی نمود.

 درختان و پوشش­ های گیاهی به عنوان شش­های زمین، با عمل فوتو سنتز ( اکسیژن سازی) و هم چنین با سایه  گستری، نقش بسزایی در کنترل دمای هوا دارند. انسان با ایجاد تغییرات در محیط زیست و تخریب پوشش های گیاهی و منابع جنگلی باعث  تغییرات گسترده در اقلیم آب و هوایی و افزایش دما گردید.

همچنین انسان با ایجاد تغییرات گسترده در چیدمان زیست محیط بومی و تبدیل منابع طبیعی و مراتع  به کاربری کشاورزی، به منظور رفع نیاز روز افزون بشر به مایحتاج خوراکی و محصولات کشاورزی،  باعث تخریب بسیاری از این منابع گردید. از سویی دیگر با ذخیره سازی های غیر اصولی منابع آبی به صورت سدها و برداشت بیش از حد آب بر پایه صنعت کشاورزی سنتی،  باعث خشک شدن رودهای جاری بر سطح زمین و ایجاد خشکی و کم شدن رطوبت هوا و در نهایت افزایش دما گردید .  

ب) افزایش در الگوی مصرف سوخت­ های فسیلی با گسترش صنعت و افزایش حمل و نقل :

با افزایش فعالیت های انسان در زمینه های مختلف به خصوص صنعت و حمل و نقل، استفاده از سوخت­ های فسیلی به شدت افزایش یافت. استفاده از سوخت‌های فسیلی باعث تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود که مانند پتویی اطراف زمین را می‌پوشانند و با به ‌دام ‌انداختن گرمای خورشید، باعث افزایش دما در سطح کره زمین میگردد . دی‌اکسید کربن و متان از گازهای گلخانه‌ای هستند که در ایجاد تغییرات اقلیمی نقش بسیار زیادی دارند.

بیشترین دی اکسید کربن موجود در سطح زمین حاصل از سوزاندن بنزین و گازویل در حمل و نقل و ذغال‌سنگ برای گرمایش کوره ­ای و تولیدات صنعتی در مراکز پتروشیمی بوده و گاز متان نیز حاصل از دو عامل طبیعی و انسانی میباشد. عوامل طبیعی همچون آتشفشان­ ها و گودال­های گلی (باتلاق­ها و برکه ­ها) و عوامل انسانی همچون صنعت، کشاورزی و دامداری، دفن زباله و استخراج سوخت ­های فسیلی(نفت و گاز )، که این عوامل بیشترین سهم از تولید گاز متان را داشته و تاثیر بسیار زیادی در افزایش ازن سطحی و افزایش دما دارند.

با توجه به گسترش حمل و نقل و صنعت، سطح تولید گازهای گلخانه­ ای بسیار افزایش یافت که این امر تاثیر  بسیار زیادی در تغییرات اقلیمی و افزایش دما داشته است.

ج) افزایش در الگوی مصرف آب و تخریب منابع آب:

یکی از بزرگ‌ترین عوامل موثر در تغییرات اقلیمی و افزایش دما، افزایش در الگوی مصرف آب و برداشت بی­رویه منابع آب توسط انسان می‌باشد . با توجه به اهمیت موضوع لازم است به بررسی میزان سرانه مصرف روزانه آب توسط هر فرد در بخش های مختلف بپردازیم.

انسان ها به منظور  تامین نیاز­های خود در زمینه ­های مختلف: اعم از کشاورزی، صنعت ، مصارف خانگی  اقدام  به برداشت بی­رویه از منابع آب­های قابل شرب نمودند .  بیشترین سهم از آب مصرفی متعلق به بخش کشاورزی می‌باشد که به طور میانگین بالای ۷۰ درصد از میزان مصرفی را به خود تخصیص می‌دهد. بخش صنعت با حدود ۲۰ درصد و مصارف خانگی با حدود ۱۰ درصد در رتبه های بعدی مصرف آب قرار دارند . البته لازم به ذکر است درصد سهم آب مصرفی هر بخش در کشورها و مناطق مختلف، با توجه به میزان توسعه یافتگی و سطح پیشرفت آن کشورها متفاوت می‌باشد. 

بر اساس تحقیقات انجام شده  در مناطق و کشور های مختلف، میانگین مصرف آب به ازای هر نفر در مصارف خانگی روزانه ۱۵۰ لیتر می‌باشد که این میزان مصرف بر مبنای شاخص هایی مانند دما و رطوبت در مناطق مختلف متغییر می‌باشد. بنا به گزارش سازمان ملل متحد، در کل جهان روزانه حدودأ ۱۰ میلیارد تن آب مصرف می‌شود. این در حالی است که بنا به اعلام همین سازمان تنها ۳ درصد از آب موجود در کل جهان قابل نوشیدن است و باقی‌مانده، آب دریا و غیرقابل نوشیدن است. از این ۳ درصد، ۲.۵ درصد به حالت یخ‌زده و در یخچال‌های قطب جنوب و قطب شمال قرار دارد و در دسترس بشر نیست. بنابراین انسان باید بتواند با ٪۰.۵ درصد باقیمانده همه نیازهای خود در بخش های مختلف را  برطرف سازد.

این افزایش الگوی مصرفی روزانه آب توسط انسان­ها و کاهش میزان سهم آب منابع طبیعی و جنگلی، منجر به خشک شدن و نابودی درختان و جنگل­ها و ‌ در نهایت تغییرات اقلیمی و افزایش دما گردیده است. در ادامه پژوهش به تاثیرات و مضرات تغییرات اقلیمی، آب و هوا و افرایش دما بر زندگی انسان و محیط زیست میپردازیم.

تغییرات اقلیمی آب و هوایی و افزایش دما، تاثیرات بسیار زیادی در تخریب منابع زیست محیطی و سلامت جسمانی انسان دارد که در این پژوهش به صورت مختصر  چند گزینه مهم از این تاثیرات مخرب مورد اشاره قرار گرفته است.

الف) تأثیر تغییرات اقلیمی و افزایش  دما بر جنگل‌ها و کشاورزی:

یکی از گازهای حاصله توسط فعالیت های بشری گاز متان می‌باشد. افزایش متان و تجمع اوزون سطحی باعث افزایش دما و گرمایش می‌شود که می‌تواند بر برداشت محصولات کشاورزی اثر منفی بگذارد و همچنین باعث افزایش مرگ درختان و در نهایت از بین‌ رفتن جنگل‌ها در اقلیم‌های مختلف ‌شود. 

لازم به ذکر است تاثیرات منفی تغییرات اقلیمی در برداشت محصولات کشاورزی، باعث افزایش تخریب مراتع با پوشش گیاهی بومی و تغییر کاربری آن به زمین های کشاورزی برای کاشت بیشتر، توسط انسان شده است. هم چنین دو عامل خشک سالی‌ و ایجاد سیلاب ها که از تغییرات اقلیمی به وجود می آیند عواملی هستند که باعث از بین رفتن  محصولات کشاورزی و منابع جنگلی می‌گردند . 

ب) تاثیرات تغییرات اقلیمی و افزایش دما بر دریاها: 

بنا بر تحقیقات انجام شده، جهان به طور تقریبی بالای یک درجه سلسیوس گرم‌تر از دوره پیشاصنعتی شده است. بنا بر تحقیقات  ناسا، این گرمایش ناگهانی در چند ده سال اخیر رخ داده و نتیجه فعالیت انسان‌ها و افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای است. 

ذوب‌شدن یخچال‌های طبیعی به‌علت گرمایش زمین باعث افزایش چشمگیر سطح دریاها در سالهای گذشته گردیده که این امر  خطر سیلاب­ های فاجعه‌بار را افزایش می‌دهد و زندگی افرادی را که در سواحل زندگی می‌کنند به خطر می‌اندازد.

از طرفی جریان‌های زیردریایی گرم از دیگر پیامدهای گرم‌شدن کره زمین هستند که هم زمانی و ترکیب شدن این مورد با بالاآمدن سطح آب دریا، بر اکوسیستم آبزیان تأثیر بسیار منفی می‌گذارد. این تأثیرات می‌تواند ماهیگیری را دچار تغییر کند و دسترسی انسان را به منابع غذایی دریایی محدود کند . 

ج) تأثیر تغییرات اقلیمی بر سلامت جسمانی انسان:

تغیررات اقلیمی و گرمای شدید می‌تواند به صورت مستقیم و یا گهگاه غیرمستقیم بر روی  سلامت جسمانی انسان تاثیر بگذارد و آن را به خطر بیاندازد. تاثیراتی مانند ایجاد فقر غذایی در  بدن، اختلال در سیستم ایمنی و بیماری­های گوارش و اعصاب از جمله این موارد هستند . تعرق زیاد و نوشیدن آب بیشتر، دو عاملی هستند که در اثر افزایش دمای محیطی و یا تحرک شدید توسط بدن به وجود می آیند. از دست دادن نمک بدن به صورت تعرق و یا نوشیدن بیش از حد، باعث کمبود سدیم در بدن می‌شود می‌دهد.

همچنین دمای بالای ناشی از تغیررات اقلیمی می‌تواند بر واکنش سیستم ایمنی بدن به عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها تاثیر منفی بگذارد. به طور مثال با انجام آزمایشی، پاسخ سیستم ایمنی موش‌ها به ویروس آنفولانزا در دماهای مختلف بررسی شد و موش‌هایی که در دماهای بالا قرار گرفته بودند‌ (بیش از ۳۶ درجه سلسیوس) پاسخ ایمنی ضعیف‌تری به ویروس آنفولانزا داشتند.

هم چنین گرما و تغییرات ناگهانی آب‌وهوا می‌تواند بر سلامت دستگاه گوارش تأثیراتی داشته باشد. گرمای شدید نفوذپذیری موانع گوارشی را افزایش می‌دهد و در نتیجه احتمال ابتلا به عفونت‌های گوارشی زیاد می‌شود. همچنین ارتباطی بین قرارگرفتن در معرض گرما و بیماری کلیوی وجود دارد، مخصوصا برای افرادی که در مزارع و فضای باز کار می‌کنند.

بیماری‌های عصبی نیز می‌توانند بر اثر گرمای شدید وخیم‌تر شوند، مثلا مبتلایان به تشنج یا سایر اختلالات عصبی. هم چنین گرما می‌تواند باعث بدترشدن علائم بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینسون، صرع و میگرن گردد. تغیررات اقلیمی و افزایش گرما تاثیر بسیار زیادی نیز در افزایش انتقال بیماری های عفونی در محیط دارند. این تغییرات بر محل زندگی، الگوی مهاجرت و چرخه زندگی ناقل‌های  بیماری‌زا مانند حشرات و پشه‌ها تأثیر گذاشته است که این امر موجب گردیده ناقل‌ها به‌آسانی عوامل بیماری‌زا را به مناطق مختلفی که در گذشته برای آنها قابل‌زندگی نبودند، انتقال دهند. 

تغییرات اقلیمی بر افزایش عمر ناقل ها نیز تأثیر به سزایی می‌گذارند. با افزایش گرما ناقل های بیماری زا بیش از پیش در کنار یکدیگر جمع می‌شوند و گروهی زندگی می‌کنند و همین امر باعث می‌شود که ویروس‌ها آسان‌تر بین آنها منتقل شوند. برخی از بیماری‌هایی که به‌دلیل تغییر اقلیمی و توسط ناقل ها شیوع بیشتری پیدا کرده‌اند عبارت‌اند از مالاریا، تب دانگ، زیکا و چیکونگونیا که همگی از طریق نوعی ناقل به دیگران منتقل می‌شوند.

 

برای درمان یک بیماری، اولین گام شناخت بیماری و تاثیرات آن بر بیمار می‌باشد، گام دوم پیشگیری کردن از عوامل تأثیر گذار در تشدید بیماری خواهد بود ودر گام نهایی نوبت  به درمان بیماری خواهد رسید. ما در این پژوهش ابتدا به شناخت عوامل موثر در ایجاد و گسترش پدیده تغییرات اقلیمی  و سپس شناخت تاثیرات مخرب تغییرات اقلیمی بر محیط زیست و سلامت جسمانی انسان پرداختیم. در ادامه پژوهش تلاش شده است تا  در چند بند و با دیدگاهی متفاوت و مفصل به ارائه راه حل برای کنترل و حل مشکل  تغییرات اقلیمی و افزایش دما پرداخته شود. اولین گام برای کنترل و حل مشکل تغییرات اقلیمی پیشگیری کردن از تخریب بیشتر منابع زیست محیطی و طبیعی می‌باشد که در ادامه در چند بخش به شرح آن میپردازیم و در نهایت در دو بخش و به صورت تخصصی به اراِئه راهکار برای جبران و احیای منابع تخریب شده در سالهای اخیر خواهیم پرداخت.

پیشگری از تخریب منابع طبیعی با تبیین قوانین و اصلاح رفتار فردی( ارائه راهکار قسمت اول):

همان طور که در مباحث قبلی در این پژوهش به صورت مختصر به شناخت و بررسی عوامل موثر در ایجاد پدیده تغییرات اقلیمی پرداختیم، برای کنترل  تغییرات اقلیمی ابتدا باید از تخریب بیشتر منابع طبیعی و زیست محیطی  پیشگیری کرده و از فعالیت های که منجر به افزایش تولید گازهای گلخانه­ ای می‌شوند اجتناب کنیم.

در این امر دولت ها می‌توانند با اصلاح و وضع قوانین مطابق با حفظ محیط زیست و منابع طبیعی و با فرهنگ سازی در تغییر کاهشی الگوهای مصرف، نقش بسیار زیادی ایفا کنند. همچنین افراد جامعه نیز با حفظ منابع طبیعی و رعایت کردن الگوهای مصرفی، سهم بسزایی در  پیشگیری کردن از تغییرات اقلیمی دارند که در این پژوهش تا حد توان به شرح آنها میپردازیم. 

 الف) نقش دولت ها در پیشگیری و کنترل تغییرات اقلیمی و افزایش دما:

  • دولت ها می بایست، با اجرای زیر ساخت­ ها و هم زمان با فرهنگ ­سازی اجتماعی و آموزش ­های مستمر، اقدام به ساماندهی و جمع آوری زباله های شهری نموده تا در حد توان از  تخریب محیط زیست و منابع  طبیعی توسط رها سازی زباله­ های شهری جلوگیری نمایند.
  • دولت ها می بایست با وضع قوانین تنبیهی و ارائه الگوهای آموزشی لازم، اقدام به اصلاح الگوی مصرف آب خانگی نموده و با اختصاص بودجه­ های مورد نیاز برای بازسازی سیستم­  های فرسوده انتقال آب، اقدام به تفکیک آب شرب با دیگر مصارف خانگی آب  نمایند .
  • هم چنین با بهره بری از تکنولوژی­ های مدرن و استفاده از تجهیزات پیشرفته، از مصرف بیش از حد آب در بخش­های کشاورزی و صنعت جلوگیری کرده و با اجرای زیرساخت­های لازم و با انتقال پساب­ های روزانه به مراکز تصفیه آب، از هدر رفت آب پیشگیری نمایند .
  • دولت­ها می بایست به منظور پیشگیری از تخریب محیط زیست، با اصلاح قوانین شهری و بهره گیری از شهر سازی مدرن، از گسترش سازه ­های سطحی مسکن و عرصه شهری جلوگیری نمایند.

دولت ها می بایست به منظور پیشگیری از افزایش گازهای گلخانه­ ای حاصل از سوخت  ­های فسیلی، همزمان با ایجاد زیر ساخت­ های حمل و نقل عمومی، با فرهنگ­ سازی اجتماعی،  اقدام به تشویق مردم به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی نمایند و هم چنین با اصلاح در زیرساخت­ های نیروگاه­ های تولید برق و به کارگیری از تکنولوژیهای نوین، اقدام به جایگزین کردن نیرو گاه­های تولید برق از انرژی های پاک (آب، باد، خورشید و انرژی هسته ای) با نیروگاه­های تولید برق با مصرف سوخت فسیلی نمایند.

ب) نقش انسان در پیشگیری و کنترل تغییرات اقلیمی و افزایش دما: 

انسان ها با رعایت کردن قوانین زیست محیطی می‌توانند سهم بسزایی در کنترل و پیشگیری در پدیده تغییرات اقلیمی داشته باشند. سالانه با عدم رعایت قوانین زیست محیطی توسط انسان‌ها ، منابع طبیعی و جنگلی بسیار زیادی که نقش بسزایی در پیشگیری و کنترل تغییرات اقلیمی دارند دچار حریق شده و از بین میروند . 

  • افراد می بایست با صرفه جویی در آب مصرفی روزانه و کاهش در الگوی مصرف آب از هدر رفت و تخریب منابع آبی جلوگیری نمایند. 
  • هم چنین با رعایت کردن قوانین شهری، از رها سازی زباله در محیط زیست اجتناب کرده و در حفظ آن بکوشند. 
  • افراد باید به منظور عدم انتشار گازهای گلخانه ای تا حد توان از وسایل حمل و نقل پاک همچون دوچرخه و خودرو های الکتریکی و وسایل حمل و نقل عمومی همچون مترو استفاده نموده و تا حد امکان از استفاده کردن وسایل نقلیه شخصی با سوخت فسیلی پرهیز نمایند.

در ادامه به تاثیرات مفید و کاربردی بهره گیری از تکنولوژی­ های نوین درحفظ محیط زیست و منابع طبیعی وکنترل و حل مشکل تغییرات اقلیمی میپردازم.

جلوگیری از هدر رفت منابع آبی با بهره گیری از تکنولوژی در بهینه­ سازی الگوی مصرف آب و تصفیه پساب­ها ( ارائه راهکار قسمت دوم):

یکی از اصلی ترین عوامل ایجاد تغییرات اقلیمی، برداشت بی­رویه از منابع آبی و تاثیر آن بر تخریب منابع طبیعی و جنگلی می‌باشد. با بهره گیری از تکنولوژی های نوین، می‌توان هم زمان با بهینه سازی و کاهش الگوی مصرف آب در بخش های مختلف، اقدام به تصفیه سازی پساب­ های مصرفی نموده وبخش عمده­ ای از این منابع را احیا نمود. بنا به اهمیت این موضوع لازم است به صورت مجزا به ارائه راهکار در بخش­های مختلف در مصرف آب بپردازیم . 

الف) نقش تکنولوژی در بهینه ­سازی مصرف آب در بخش کشاورزی:

برای پیش­گیری از هدر رفت آب در صنعت کشاورزی که  بالاترین سهم از آب  مصرفی روزانه را دارد، باید چندین قدم اصولی برداشته شود.  طبق آمار  به دست آمده در کشورهایی که کشاورزی سنتی در آنها رواج دارد، به طور تقریبی بالای ۶۰ درصد از آب مصرفی  در این بخش هدر رفته که  این امر باعث تخریب منابع آبی و در نهایت تخریب منابع طبیعی گردیده است.

اولین قدم برای جلوگیری از هدر رفت آب در بخش کشاورزی استفاده از تکنولوژی در زمینه ­های ذخیره ­سازی آب، انتقال و نحوه آبیاری در کاشت محصولات کشاورزی می‌باشد. با ذخیره­ سازی آب در استخرهای مدرن و هوشمند میتوان با بهره گیریی از تکنولوژی، میزان برداشت آب مورد نیاز را مدیریت کرده و از هدر رفت آب جلوگیری نمود. در این روش آب ذخیره ­شده، توسط الکتروموتورهای هوشمند و به میزان مشخص و مورد نیاز پمپاژ شده و مصرف میگردد. با استفاده از توپک ­های مخصوص و شناور بر روی سطح آب استخر­ها، نیز میتوان تا حد زیادی از تبخیر آب جلوگیری نمود.

برای  ساماندهی در  انتقال آب  از استخرها و منابع ذخیره سازی آب تا سطح زمین های زیر کشت، میتوان با بهره گیری از لوله های مخصوص و قابل حمل تا حد زیادی  از هدر رفت آب از طریق نفوذ به زمین ­های بایر جلوگیری نمود. بر این اساس آب مورد نیاز بابت کشت، بدون جاری شدن بر سطح زمین و هدر رفتن به واسطه تبخیر و نفوذ به زمین، به طور مستقیم بر روی سطح کشت انتقال داده شده و مورد استفاده قرار میگردد. 

در روش های سنتی آبیاری و بر اساس کاشت به صورت قرقابی (پر آبی)،  چندین برابر نیاز بذر کاشته شده، از منابع آب مصرفی هدر می‌رود. با بهره گیری از تکنولوژی و سیستم های هوشمند آبیاری (قطره ای ،بارانی) میتوان بر اساس محاسبه ­ی میزان آب  مورد نیاز، در هر دوره از کاشت، از مخازن آب برداشت کرده و کل زمین زیر کاشت را به صورت یک دست و یک نواخت آبیاری کرده و از مصرف مازاد و بی رویه آب جلوگیری نمود. 

ب) نقش تکنولوژی در بهینه ­سازی مصرف آب در بخش صنعت :

در سال های اخیر و باگسترش صنایع در زمینه­ های مختلف، مصرف آب در این بخش بسیار افزایش یافت. صنایعی چون: ذوب آهن، صنایع سنگ و چوب از جمله این صنایع می‌باشند که با استفاده از آب شیرین، منابع بسیار زیادی از آب را مصرف می‌کنند. 

تکنولوژی های نوین می‌تواند در حد زیادی از مصرف بی رویه آب و هدر رفت آن در صنعت  جلوگیری نماید. با استفاده از تکنولوژی های نوین  در زمینه تصفیه آب، میتوان آب مورد نیاز برای صنایع را از منابع آبی دریا تامین کرده و با بهره گیری از  تصفیه خانه های صنعتی اقدام به تقلیل درصد شوری و سختی آب تا حد استاندارد مورد نیاز نموده واز آن بهره برد. 

با استفاده از تکنولوژی میتوان با ایجاد باز چرخآب در حوض ­های عایق و سپس تصفیه نمودن آن توسط فیلترها، اقدام به جداسازی مواد مازاد در آب نموده و با بازگرداندن دوباره آب به چرخه تولید از هدر رفت آن جلوگیری نمود.

ج) نقش تکنولوژی در بهینه سازی الگوی کاهشی مصرف آب و تصفیه پس­ماندهای آبی در مصارف خانگی:

برای بهینه ­سازی الگوی مصرف آب و پیش گیری از هدر رفت آب  در مصارف خانگی ابتدا به بررسی میزان مصرف شاخص های آب در این بخش میپردازیم.  با بررسی های عمل آمده، بالاترین میزان مصرف آب در مصارف خانگی مربوط به بهداشت فردی، حمام و شست و شو بوده و مصارف دیگر از قبیل استفاده از سیستم های سرمایشی و گرمایشی و نظافت منزل  و در نهایت پخت و پز در رتبه­ های بعدی قرار میگیرند. اکنون با شناخت شاخص ­های مصارف خانگی آب به ارائه راهکار برای بهینه سازی الگوی مصرف آب و هم چنین پیشگیری از هدر رفت پساب­ های خانگی با بهره گیری از تکنولوژی میپردازیم .  

با بهره گیری از  تکنولوژی و با استفاده از شیرآلات هوشمند، می‌توان  تا حد زیادی از مصرف آب  جلوگیری نمود . این گونه شیرآلات بر خلاف شیر آلات پیچشی و اهرمی  با بهره گیری از چشم الکترونیکی و بر اساس نیاز،  اقدام به رها سازی آب مینمایند.

هم چنین در بخش بهداشت فردی و استحمام با بهره گیری از سر دوش های مکانیزه می‌توان میزان مصرفی آب را تا حد زیادی کاهش داد. با بهره گیری از تکنولوژی های روز در زمینه برودتی و با استفاده از اسپلیت ها میتوان با جایگزین کردن آنها با کولرهای آبی و چیلرها تا حد زیادی از مصرف آب جلوگیری نمود.

روند فعالیت کولرهای آبی و چیلرها، بهره گیری از ایجاد رطوبت توسط آب  و سپس دمندگی باد، به منظور خنک کردن محیط می باشد که با توجه به مصرف بالای آب و نهایتأ تبخیر آن، باعث هدر رفت منابع آب می‌گردند. اما  اسپلیت­ ها با بهره­ گیری از تکنولوژی اینورتر و با کمترین مصرف انرژی، بالاترین سطح کاربرد را در تولید سرمایش و گرمایش دارند.  

با بهره گیری از تکنولوژی های نوین و با تصفیه سازی  پس آب های مازاد مصرفی در تصفیه خانه های شهری میتوان تا حد زیادی از این منابع ابی را احیا و از هدر رفت آن جلوگیری نمود.  در این روش با استفاده از تکنولوژی های روز و در چندین مرحله پساب­ های فاضلاب تصفیه و احیا می‌شوند. با تصفیه این پساب­ ها میتوان از آن در عرصه­ های مختلف بهره برده و از برداشت بی­رویه آب جلوگیری نمود.

پیشگیری از  تخریب مراتع و منابع طبیعی با بهره ­گیری از تکنولوژی در صنعت کشاورزی ( ارائه راهکار قسمت سوم):

با بهره ­گیری از تکنولوژی در بخش های مختلف صنعت کشاورزی می‌توان تا حد زیادی  هم زمان با افزایش بازدهی محصول  از هدر رفت منابع آبی و تخریب محیط زیست جلوگیری نمود. با افزایش میزان بازدهی محصولات کشاورزی و سطح تولید، می‌توان تا حد زیادی از، سطح در حال کشت را کاهش داد. ما در این بخش تلاش داریم به طور مختصر به تاثیر مثبت تکنولوژی در صنعت کشاورزی اشاره کنیم:

الف) بهره ­گیری از تکنولوژی در سیستم­های هوشمند آبیاری به منظور کاهش هدر رفت آب در مرحله کاشت:

آبیاری به صورت قطره ای و بارانی یکی از مؤثرترین روش هایی میباشد که با بهره ­گیری از آن میتوان از مصرف بی­رویه آب در کشاورزی جلوگیری نمود. در آبیاری به روش قطره ­ای، با سامان دهی انتقال آب و هم چنین کنترل میزان آب مصرفی میتوان با آبیاری یکنواخت زمین های کشاورزی، از هدر رفت آب جلوگیری نمود. در این روش آب به صورت مشخص و کنترل شده به طور دقیق بر روی منطقه کشت، آبیاری میشود که این عمل باعث مرطوب ماندن دائم خاک و افزایش بازدهی محصول میگردد.

در روش بارانی نیز، آب به صورت پاششی بر روی محصول انتقال میابد که علاوه بر کنترل آب از میزان مصرف آن نیز کاسته میشود. 

ب) بهره­ گیری از سوپر جاذب­ های آب :

سوپر جاذب یک نوع پلیمر خاص می باشد که با جذب آب چند برابر وزن خود می توانند به عنوان عاملی برای کاهش آبیاری در بخش کشاورزی و باغداری باشند.

این ماده پلیمری به عنوان یک ماده افزودنی به خاک اضافه می شود و آب ومواد غذایی را جذب کرده و برای مدت زمان طولانی تری در اختیار گیاهان قرار میدهد. با استفاده از پودر جاذب فاصله بین آبیاری گیاهان کاهش یافته و هزینه ­های آبیاری و مصرف آب بسیار کاهش میابد. 

ج) بهره گیری از تکنولوژی های نوین در علم ژنتیک  و اصلاح ژنتیکی در بذرها:  

به منظور همسان­ سازی و مقاوم ­سازی بذر با شرایط محیطی و آب و خاک هر منطقه، می‌توان با بهره بردن از علم ژنتیک برای بازدهی بیشتر محصول اقدام نمود. با بهره گیری از علم ژنتیک و با تغییر در الگوی ژنتیکی بذر، میتوان هم زمان با کاهش الگوی مصرف آب ، بهره ­بری محصول را نیز افزایش داد. 

د) بهره ­گیری از تکنولوژی نوین و تجهیزات مدرن و مکانیزه در بخش کاشت و برداشت به منظور عدم هدر رفت محصول: 

با بهره گیری از تکنولوژی و استفاده از تجهیزات مدرن میتوان با کاشت مکانیزه همگون و اصولی، میزان باردهی محصول را افزایش داده و همچنین در مرحله برداشت نیز با تفکیک و بسته بندی همزمان محصولات کشاورزی از هدر رفت محصولات جلوگیری کرد. 

و ) بهره ­گیری از تکنولوژی روز در زمینه نگهداری محصولات کشاورزی و باغی:  

با بهره گیری از سردخانه ­های نگهداری و سیلو­های ذخیره ­سازی محصولات کشاورزی، می‌توان از فاسد شدن آنها جلوگیری کرده ‌و تا مدت زمان طولانی از مصرف آنها بهره برد و از کاشت مجدد اجتناب نمود. 

ی ) بهره گیری از تکنولوژی ‌و صنعت کشت گلخانه ای:

 با توجه به کشت هوشمند و کنترل شده در چهارچوب محیط گلخانه می‌توان بسیاری از محصولات کشاورزی را با کمترین مصرف آب و بالاترین بازدهی محصول تولید و از تخریب مراتع و محیط زیست و منابع آبی جلوگیری نمود. در کشت گلخانه ای، با فراهم سازی محیطی و تنظیم زمان بندی فصلی کاشت، میتوان انواع محصولات کشاورزی را در فصل های مختلف تولید نمود.

پیشگیری از تولید گازهای گل خانه ­ای با بهره گیری از تکنولوژی در صنعت خودرو و حمل و نقل ( ارائه راهکار قسمت چهارم):

همانطور که در بخش های گذشته در این پژوهش بیان شد، گسترش حمل و نقل و افزایش تردد خودرو­ها با سوخت ­های فسیلی باعث افزایش گازهای گلخانه ­ای و در نهایت افزایش دما می‌شوند. از طرفی نحوه کارکرد این گونه از خودروها به نوبه خود نیز مولد تولید گرما و افرایش دما می‌باشد.

با توجه به پیشرفت در زمینه صنعت خودرو و تولید خودروهای الکتریکی در سال های اخیر، میتوانیم با بهره گیری از این تکنولوژی نوین تا حد بسیار زیادی از مصرف سوخت­های فسیلی اجتناب کرده و در حل مشکل تغییرات اقلیمی گام برداریم. استفاده از خودروهای الکتریکی از دو جنبه می‌تواند در حل مشکل تغییرات اقلیمی موثر باشند. از یک سو، با بهره­ گیری از انرژی پاک برق، از تولید گازهای گل خانه ای جلوگیری می‌کنند و از سوی دیگر با توجه به نوع کارکردشان، مولد گرما نبوده و باعث افزایش دما نمیشوند. هم چنین می‌توان با بهره گیری از تکنولوژی­ های نوین در عرصه حمل و نقل عمومی مانند قطارهای شهری (مترو) و جایگزین کردن آنها با وسایل نقلیه دیزلی، تا حد زیادی از تولید گازهای گلخانه ­ای جلوگیری نماییم. مترو ها از چند لحاظ میتوانند از گسترش گازهای گلخانه ای جلوگیری نمایند.

از یک سو، مترو ها با بهره گیری از انرژی الکتریکی کار کرده و هیچ گونه گاز گلخانه ­ای تولید نمیکنند و از سوی دیگر با تردد در اعماق زمین و سرعت عمل بالا در حمل و نقل, نقش بسزایی در کنترل ترافیک شهری دارند. ترافیک­ های شهری یکی از عوامل بسیار موثر در گسترش گازهای گل خانه­ای توسط خودروهایی میباشد که گاها ساعت ها با سوزاندن سوخت­های فسیلی بی حرکت میمانند.

پیشگیری از تخریب محیط زیست با بهره گیری از تکنولوژی در بازیافت زباله ها (ارائه راهکار قسمت پنجم):

یکی از گازهای گلخانه ­ای و تاثیر گذار  در تغییرات اقلیمی گاز متان است که حاصل از دفن زباله در سطح زمین می‌باشد. با بهره گیری از تکنولوژی در صنعت بازیافت میتوان تا حد زیادی از دفن زباله ها پرهیز کرده و در کنترل ‌حل مشکل تغییرات اقلیمی گام برداریم. در این بخش به طور مختصر به ارائه راهکار در زمینه های مختلف صنعت بازیافت و تاثیرات مفید این صنعت در کنترل و حل مشکل تغییرات اقلیمی میپردازیم. 

  • بازیافت مواد پلاستیکی:

با توجه به تجزیه نشدن مواد پلاستیکی در چرخه طبیعت، رها سازی این گونه مواد تاثیرات بسیار مخربی بر اکوسیستم زمین خواهد داشت. با جمع ­آوری هوشمند و تفکیک زباله­ های پلاستیکی میتوان تا حد زیادی در پاکیزه نگاه داشتن محیط زیست اقدام نمود و هم زمان به جای دفن یا سوزاندن آنها میتوان با بازیافت مواد پلاستیکی مانند ( پت،نایلون ) تا حد قابل توجهی  از مواد تشکیل دهنده آنها که از منابع نفتی به وجود آمده اند را احیا نموده و دوباره در چرخه صنعت به کار برد و از روند کارکرد بیشتر پتروشیمی های صنعتی کاهش داد. 

  • بازیافت کاغذ و مقوا:

کاغذ و مقوا عمده­ ترین محصولات تولیدی توسط چوب میباشند که از تنه درختان مختلف تامین میگردد. فرایند بازیافت کاغذ و مقوا در سه بخش صورت می‌گیرد. در بخش اول جمع­ آوری و تفکیک اقلام مختلف مقوا و کاغذ صورت می‌گیرد و در بخش دوم با بهره گیری از تکنولوژی های روز اقدام به پاک سازی مواد اضافی بر روی سطح آنها گردیده و در بخش نهایی خمیر مقوای پاک تولید و تبدیل به رل­ های بزرگ مقوا میگردد. با فرایند بازیافت در صنعت کاغذ و مقوا میتوان تا حد چشم گیری از تخریب بیشتر درختان و منابع جنگلی که خود نقش بسزایی در کنترل تغییرات اقلیمی دارند جلوگیری نمود.

  • بازیافت فلزات:

برای تولید فلزات مختلف، ابتدا کلوخه ­های معدنی فلزات از معادن استخراج میگردد و پس از فراوری های لازم بابت بالا بردن عیار فلز، به صورت گندله به کارخانه ذوب فلز انتقال داده شده و  در آنجا تبدیل به شمش فلز یا محصولات فلزی میگردند. یکی از عمده­ ترین فلزهای کاربردی، فلز آهن بوده که اکثرا فرایند ذوب این فلز در کوره های بلند صورت می‌گیرد.

در این کوره ها به همراه سنگ آهن،کک و آگلومره داخل کوره بلند ریخته می‌شود.  در کوره بلند سوخت جامد(کک) همراه با جریان دمشی هوا می‌سوزد و کانی‌ها را ذوب می‌کند. سوخت های کوره ای در صنعت ذوب آهن، باعث ایجاد گازهای گلخانه ای میگردد که تاثیر بسزایی در تغییرات اقلیمی و افزایش دما دارد. این در حالی است که با بازیافت فلزات، از دو جهت میتوان به کنترل و حل مشکل تغییرات اقلیمی کمک کرد. 

از یک سو جمع ­آوری و تفکیک زباله ­های فلزی از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی جلوگیری می‌کند. 

از سویی دیگر برای تولید محصولات جدید فلزی از زباله های فلزی و فلزات قدیمی، انرژی بسیار کمتری نسبت به تولید فلزات از سنگ های معدنی لازم است که گاها این تفاوت مصرف انرژی تا ۸۰ درصد برای ذوب زباله های فلزی کمتر است. 

برای ذوب زباله های فلزی از کوره­های القایی استفاده می‌شود که این کوره­ ها  با  بهره بردن از تکنولوژی­ های نوین روز و با انرژی الکتریکی کار می‌کنند که به نوبه خود تاثیر بسزایی در کنترل تغییرات اقلیمی دارد. نهایتا بازیافت فلزات و تولید فلزات جدید از زباله های فلزی و محصولات قدیمی تا حد زیادی تقاضا برای مواد اولیه معدنی را کاهش می‌دهد که این کاهش تقاضا  می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در حفظ منابع طبیعی داشته باشد.

پیشگیری از تولید گازهای گلخانه ­ای با بهره­ گیری از تکنولوژی در تولید برق (ارائه راهکارها قسمت ششم):

با افزایش جمعیت و افزایش میزان تقاضای برق درسالهای اخیر، یکی از عمده ­ترین دغدغه های دولت ها تولید، توزیع و مصرف بهینه برق بوده است.  در کشورهای مختلف و بر مبنای زیر ساخت­ ها وشرایط موجود در آنجا از انواع روش ­ها برای تولید برق استفاده میگردد. متاسفانه یکی از متداول ترین روش ­های تولید برق، استفاده از ژنراتورهایی می‌باشد که از سوخت­های فسیلی استفاده می‌کنند. با توجه به دسترسی راحت و ارزان  به سوخت­ های فسیلی، بسیاری از کشورها ترجیح میدهند برق مورد نیاز خود را از نیروگاه ­ها با سوخت فسیلی تامین نمایند.

در این روش، برای تولید برق به مقدار قابل توجهی از سوخت­ های فسیلی نیاز است، که این سوخت ها جزء منابع انرژی تجدیدناپذیر هستند که جایگزینی­ آنها نیاز به زمان بسیار طولانی دارد.  این منابع انرژی با تولید گازهای گلخانه ­ای، تاثیر مخربی بر روی محیط زیست وتغییرات اقلیمی دارند. 

یکی دیگر از روش های متداول  تولید برق، بهره ­گیری از انرژی حرکتی آب میباشد. امروزه نیروگاه ­های برق در مجاورت سدهای بزرگ ساخته شده اند که با استفاده از آب ذخیره شده در پشت سدها، برق تولید میکنند. در این روش هنگام عبور آب از سد و با بهره گیری از انرژی حرکتی آب، توربین­ ها به حرکت در آمده و برق تولید میکنند. البته با توجه به خشک سالی­ های اخیر، روند کاری بسیاری از این توربین­  ها مختل شده و از مدار خارج شده اند. 

دیگر منابع انرژی تجدید پذیر که میتوان برای تولید برق از آن استفاده نمود انرژی باد می‌باشد. در این روش با قرار دادن توربین­ های بادی تولید برق، در مسیر حرکتی باد اقدام به تولید برق میگردد. هم­چنین با بهره ­گیری از تکنولوژی­ های روز میتوان با استفاده از پنل­ های خورشیدی از انرژی گرمای خورشید برق تولید نموده و با ذخیره ­سازی آنها توسط باطری­ ها از آن بهره برد.

در سال­های اخیر با بهره گیری از تکنولوژی های نوین، تولید برق به روش های دیگر نیز محقق گردیده است مانند تولید برق از توربین ها با انرژی هسته­ ای. در این روش از گرمای بدست آمده طی فرآیند شکاف هسته ­ای برای چرخش توربین­ ها در نیروگاه­  های برق استفاده میشود. در این فرایند برخلاف سوخت­ های فسیلی، هیچ نوع گاز گلخانه ­ای تولید نمیشود. لازم به ذکر است این روش تولید برق به خاطر در برداشتن هزینه­ های بالا به منظور محیا­سازی زیرساخت­ ها و ساخت نیروگاه­ ها، کمتر رایج بوده و کشورهای کمی از آن بهره میگیرند.  

با توجه به مباحث مطرح شده  و شناخت میزان سهم تولید برق در بخش های مختلف نیروگاهی و به منظور کاهش روند کاری نیروگاه ­های تولید برق با سوخت های فسیلی، بهترین راه کار در گام اول، بهینه سازی الگوی مصرف برق با بهره گیری از تکنولوژی به منظور  صرفه ­جویی در مصرف برق بوده و در گام دوم ساخت روز افزون نیروگاه ­های تولید برق از انرژی های پاک و تجدید پذیر (آب ، باد، نور خورشید) و انرژی هسته ­ای  می باشد. با جایگزین کردن تدریجی این نوع نیروگاه ­ها با نیروگاه ها با سوخت فسیلی در مکان های مصرفی برق، هم زمان با تولید برق مورد نیاز، میتوان از افت فشار برق در شبکه توزیع  جلوگیری نموده و مشترکین بیشتری را از این منابع خدمات رسانی نمود و در نهایت از تولید گازهای گلخانه ­ای اجتناب نمود. با توجه به مباحث مطرح شده در این بخش به ارائه چند راهکار در زمینه بهینه ­سازی مصرف برق با بهره گیری از تکنولوژی میپردازیم:

  • یکی از عمده ترین مصارف برق در شبانه روز مربوط به تجهیزات و لوازم روشنایی میباشد. 

با بهره­ گیری از تکنولوژی در صنایع  روشنایی و با استفاده از لامپ­ های ال ای دی میتوان تا حد زیادی از مصرف برق جلوگیری نمود. این گونه از لامپ ها با بازدهی بالا، نسبت به لامپ های رشته ای، مصرف برق بسیار کمتری دارند.

در مصارف خانگی نیز میتوان با بهره­ گیری از تکنولوژی و استفاده از اینورترها به منظور کنترل میزان مصرف در صنایع برودتی خانگی و استفاده از  نمایشگرهای ال ای دی, تا حد زیادی در میزان مصرف برق خانگی صرفه جویی نمود.  

با بهره گیری از ups ها، میتوان با کنترل، ذخیره ­سازی و بهینه سازی انرژی الکتریسیته، از مصرف بیش از حد آن جلوگیری نمود. ups ها با بهره­ گیری از باطری­ های ذخیره­ سازی همزمان با نوسان­گیری جریان  های مخرب الکتریسیته، میتوانند انرژی الکتریسیته را ذخیره ­سازی نموده و بر مبنای نیاز، دوباره به چرخه مصرف انتقال دهند.

پیشگیری از تخریب منابع طبیعی و جنگلی با بهره­ گیری از تکنولوژی در صنعت چوب (ارائه راهکارها قسمت هفتم):

درختان با داشتن خواص بسیار زیاد از گذشته تا به حال همواره با انسان همراه بوده و در روند زندگی انسان نقش آفرینی کرده اند.  علاوه بر بحث فوتوسنتز و سایه ­گستری درختان که تاثیر بسزایی در کنترل دما دارند، چوب درختان نیز در تمامی دستاوردهای بشری موثر بوده است.  چوب  از نظر گیاه‌شناسی، بخش جامد و سخت زیر پوست ساقه درخت یا دیگر گیاهان چوبی است که به شکل بافت آوندی وجود دارد. چوب جز منابع طبیعی تجدید پذیر بوده که با توجه به تنوع آن، هم زمان با داشتن سطح مقاومت بالا، به راحتی برش خورده و منعطف میگردد. 

از چوب در زمینه های مختلفی اعم از: تولید کاغذ و مقوا، صنایع بسته ­بندی، دکوراسیون داخلی و ساختمانی، وسایل خانگی و گهگاه به عنوان سوخت  استفاده میگردد که با افزایش تقاضا در سال­های اخیر، مصرف آن بسیار گسترش پیدا کرده است. این افزایش مصرف باعث برداشت بی رویه چوب از تنه درختان و در نهایت تخریب منابع جنگلی گردیده است. با بهره گیری از تکنولوژی میتوان در بخش­ های مختلف تا حد قابل توجهی از میزان مصرف چوب کاسته و از تخریب بیشتر جنگل­ها جلوگیری نمود.

 

  • با پیشرفت­ های بسیار در زمینه پردازشگرهای الکترونیکی( لپ تاپ، تب لت،موبایل)، میتوان با بهره ­گیری از این تکنولوژی از مصرف بیش از حد چوب برای تولید کاغذ جلوگیری نمود. این ابزارهای الکترونیکی، در زمینه نوشتاری و هم چنین ذخیره­ سازی اطلاعات در حجم بالا، میتوانند جایگزین بسیار خوبی برای کاغذ باشند. 
  • هم چنین میتوان با بهره­ گیری از تکنولوژی در بازیافت مجدد مقوا و کاغذهای باطله از مصرف بی رویه چوب برای تولید کاغذ جلوگیری نمود. 
  • در زمینه ساختمان و دکوراسیون داخلی با بهره ­گیری از تکنولوژی میتوان با تولید مصنوعات چوبی و جایگزین کردن آنها با چوب از مصرف بی رویه آن جلوگیری نمود. محصولاتی همچون MDF  و  PVC  از جمله ی این محصولات میباشد.

Medium Density Fiber Board  بطور مختصر  MDF  نوعی چوب مصنوعی تولید شده از ذرات چوب پودر شده می باشد که با استفاده از چسب، واکس یا رزین بصورت ورق تحت فشار و حرارت تولید شده است، MDF  را پس از تولید می‌توان روکش نمود. روکش‌های تزیینی علاوه بر زیبایی به دوام و کاربرد آن در محیط‌هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند.

روکش ملامینه متداول‌ترین نوع روکش برای MDF  می‌باشد که در فرایند آن، کاغذ نقش دار با طرح چوب آغشته به چسب با فشار و حرارت پرس بر روی تخته چسبانده می‌شود.

PVC ها با جنسیت پلاستیک از ماده­ ای به نام پلی وینیل کلراید تولید می شود که یکی از محصولات صنعت پتروشیمی به شمار می رود که با داشتن انواع طرح و تنوع های مختلف میتواند با طرح چوب تولید شوند و هم زمان، عایق صوت و حرارت نیز میباشند. با بهره گیری از PVC ها به عنوان دیوار پوش میتوان تا حد بسیار زیادی از مصرف چوب در این زمینه جلوگیری نمود. 

در زمینه بسته بندی با بهره گیری از تکنولوژی و با تولید کارتن پلاست ها میتوان از مصرف بی­رویه چوب برای ساخت جعبه و صندوق­ های بسته ­بندی در صنایع مختلف جلوگیری نمود. 

به طور کلی کارتن پلاست را از موادی به نام پلی پروپیلن تولید می کنند که قابل بازیافت بوده و با توجه به دوام و استحکام فیزیکی و مقاومت شیمیایی بالا و تحمل نوسانات حرارتی از ۲۰- تا ۸۰+ درجه سانتیگراد جایگزین بسیار خوبی برای چوب در زمینه بسته­ بندی میباشد.

اراِئه راهکار برای جبران و احیای منابع تخریب شده:

در این پزوهش پس از بحث و بررسی مفصل راجع به شناخت عوامل موثر در شکل گیری تغییرات اقیلیمی و افزایش دما و تاثیرات مخرب این پدیده بر محیط زیست و سلامت جسمانی انسان، به بیان ارائه راهکارهای متعدد در نحوه چگونگی پیشگیری و کنترل تغییرات اقلیمی با استفاده از قوانین و اصلاح رفتار فردی و بهره ­گیری از تکنولوژی­ های نوین در این عرصه پرداختیم. اکنون در چند بخش به ارائه راهکار برای جبران تخریب­ های حاصله از تغییرات اقلیمی و احیای منابع محیط زیست و طبیعت میپردازیم:

احیای منابع آبی (راهکار اول) :

الف)احیای منابع آبی با تغییر در ساختار سدها و اجرای کامل پروژه های ذخیره­ سازی آب:

در سال­های اخیر دولت­ ها به منظور ذخیره­ سازی آب و تولید برق و هم چنین جلوگیری از سیل آب در بارش های فصلی اقدام به ساخت سدهای بزرگ بر روی رودخانه ها نموده ­اند و  گهگاه با برداشت غیر اصولی و انتقال آب با خطوط لوله از پشت سدها، باعث توقف عبور آب در ادامه مسیر برخی رودخانه ها  شده اند. سدها با داشتن فواید بسیار، در صورتی که مانع عبور جریان طبیعی آب باشند مضراتی هم دارند. 

از بین رفتن منابع طبیعی در مسیر رودخانه­ ها، خشک شدن شریان ­های زیر زمینی آب و ایجاد فرونشست ­ها، از بین رفتن رطوبت سطحی و ایجاد خشکی هوا  از مضرات اینگونه سدها می باشند که تاثیر بسزایی در تغییرات اقلیمی و افزایش دما دارند. با توجه به رابطه معکوس رطوبت و دما و هم چنین تاثیر­پذیری بارش از تبخیر آب، خشک شدن مسیر رودخانه ها نقش بسزایی در کاهش بارندگی دارد. 

دولت ها با رعایت قوانین زیست محیطی و با اجرای کامل پروژه ­های ذخیره ­سازی آب، باید با ایجاد سدبند­ها و دریاچه­ ها در ادامه و سرتاسر مسیر رودخانه ­ها اقدام به رها­سازی آب در پشت سدهای اصلی نموده و با مدیریت برداشت در سراسر مسیر حرکتی آب از خشک شدن رود خانه­ ها جلوگیری نموده و اقدام به احیای منابع آبی نمایند.

ب) ذخیره سازی آب در شریان های زیر زمینی توسط قنات:

یکی دیگر از روش های ذخیره سازی آب که از گذشته دور مرسوم بوده و بسیار کار آمد میباشد، ذخیره سازی آب در دل زمین توسط قنات میباشد. در این روش  با حفر چاه های متعدد و متصل بهم (مانند تونل) از دامن کوه پایه ­ها که منبع آب حاصله از ذوب برف­ ها م یباشند، آب را در شریان­های زیر زمینی انتقال داده و هم زمان در خود زمین ذخیره سازی مینمایند. از خواص این روش میتوان به سطح تبخیر کم آب و هم چنین مرطوب ماندن خاک اشاره نمود. 

در عصر باستان و در مناطق گرم سیر این روش بسیار مرسوم و کار آمد بوده أست. از قنات ها نیز میتوان برای انتقال آب های سیلابی فصلی استفاده نمود. در این روش به منظور کنترل شدت سیل آب های فصلی، مسیر رودخانه­ ها را به صورت پله کانی  چیده و در نقطه نهائی با ذخیره سازی منابع آبی سیل آب ها، آن را به مسیر قنات هدایت میکنند.

ج) احیای منابع بارشی با بهره گیری از تکنولوژی:

هم زمان با احیای منابع آبی سطحی و اصلاح ذخیره سازی آب  باید به احیای بارش هم توجه بسیار نمود. بارش اصلی ­ترین عامل تامین منابع آبی میباشد. ذخایر آبی زمین تا حد محدودی قابل دسترسی بوده که با بارش ­های مکرر احیا میگردند. با توجه به گرم شدن زمین منابع بارشی تا حد بسیار زیادی کم و محدود شده اند. 

با بهره گیری از تکنولوژی و با بارورکردن ابرها در فصل ­های بارشی میتوان تا حد زیادی اقدام به احیای منابع آبی توسط بارش نمود.  سه روش بارورسازی ابر وجود دارد که این روش‌ها تا حدی موثر بوده‌اند.

 یکی از آنها روش بارورسازی استاتیک(Static seeding) است که شامل پخش یدید نقره در ابرها است. این روش باعث می‌شود ابرها در پراکندگی آب موثرتر عمل کنند.

روش دیگر بارورسازی ابر داینامیک (Dynamic cloud seeding) است که در آن به طور گسترده جریان‌های عمودی هوا افزایش می‌یابد. 

روش سوم بارورسازی نم بینی (Hygroscopic seeding) است که طی آن نمک‌ها را در قسمت زیرین ابر پراکنده می‌کنند و وقتی آب به آنها می‌پیوندد اندازه آنها افزایش یافته و بارش رخ می‎دهد. فرایند بارور سازی ابرها با تاثیرگذاری موثر در افزایش بارش، در صورتی که باعث تغییر الگوی آب و هوای مناطق دیگر نگردد، میتواند در کاهش خشک سالی های اخیر بسیار کار آمد بوده و در حل مشکل پدیده تغییرات اقلیمی بسیار موثر باشد.

ب) احیای منابع طبیعی و جنگلی با درخت کاری مستمر با بهره بری از  پس آب های شهری (راهکار دوم) :

یکی از منابع بسیار مهم و حیاتی که در چند سال اخیر توسط فعالیت های انسان تخریب گردیده است، منابع طبیعی و جنگلی میباشد. 

درختان با عمل فوتو سنتز (اکسیژن سازی) و همچنین سایه گستری تاثیر بسزایی در کنترل دما دارند که با توجه به تنوع نژاد و گونه، میتوانند در شرایط مختلف آب و هوایی زیست کرده و رشد نمایند. با توجه به اهمیت موضوع به طور مختصر به بررسی و شناخت درختان و گونه­ های مختلف گیاهی موثر در کنترل تغییرات اقلیمی میپردازیم. 

درختان به دو گونه : همیشه سبز و برگ‌ریز یا خزان کننده تقسیم میگردند. درختان همیشه سبز درختانی هستند با برگ‌های سوزنی شکل که در همه‌ی فصل‌ها برگ دارند. از جمله‌ این درختان می‌توان به انواع کاج‌ها اشاره نمود. درختان برگ‌ریز یا خزان‌کننده به گیاهانی گفته می‌شود که در قسمتی از سال برگ‌های خود را با توجه به شرایط آب و هوایی (مانند فصل‌های خشک و بی بارش) از دست می‌دهند.

باتوجه به پوشش گیاهی و جنگلی هر منطقه و شناخت اقلیم محیطی(آب و هوا، دما  و جنس خاک) بومی آنجا،  میتوان به احیای منابع طبیعی و جنگلی پرداخت. شاخص ترین عوامل تخریب جنگل­ها در سال­های اخیر، خشک­سالی های حاصل از تغییرات اقلیمی و سهل انگاری در حفظ منابع جنگلی بوده که به طور کامل توسط انسان پدید آمده است. 

با بهینه سازی مصرف آب در بخش های مختلف و با انتقال پس آب های شهری به مراکز تصفیه آب، میتوان با انتقال آب تصفیه خروجی  این مراکز به مناطق کشت درختان تا حد زیادی به جبران تخریب های چند ساله اخیر پرداخته و اقدام به احیای منابع جنگلی نمود.  میانگین آبی که برای آبیاری درختان مختلف در هفته لازم است حدود ۲۵ تا ۷۵ لیتر بوده که این مقدار آب مصرفی بسته به نوع درخت، بافت خاک، وزن مخصوص خاک، دمای هوا و نوع آبیاری متغیر می‌باشد.

با احتساب میزان مصرف آب خانگی  به ازای جمعیت، میتوان میزان سطح کشت را برآورد کرد. بطور مثال: در کلان شهری با جمعیتی ۳ میلیون نفر اگر به طور میانگین مصرف خانگی آب روزانه به ازای هر نفر ۱۵۰ لیتر  باشد میزان مصرف روزانه آب در این بخش حدودا ۴۵۰ میلیون لیتر می باشد که با احتساب کسر مصارف آبی تجدید ناپذیر و غیر قابل دسترس،میانگین حدود ۷۵ درصد از آب پس از مصرف به صورت پس آب  به سیستم فاضلاب  انتقال داده میشود. 

از این میزان پساب روزانه نیز، میانگین حدود ۳۰ درصد در شبکه انتقال و مراکز تصفیه هدر رفت وجود دارد.  بر این اساس میزان آب خروجی احیا شده و قابل برداشت از تصفیه خانه­ ها، حدودا ۵۵ درصد از کل آب مصرفی روزانه هر فرد میباشد.  با این حجم از  آب خروجی  تصفیه خانه ها و بر اساس احتساب میانگین مصرفی آب مورد نیاز برای هر درخت، میتوان دست کم حدود ۳۰ میلیون درخت کاشت. لازم به ذکر است میزان آب مصرفی برای کشت درخت در فصل های مختلف متفاوت بوده و منابع بارشی نیز در تامین آب مورد نیاز بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

با کاشت متداول درخت و با احیای منابع طبیعی و جنگلی میتوان به مرور زمان، درجه نسبی دما را به طور قابل توجهی کاهش داده و از گسترش تغییرات اقلیمی جلوگیری نمود.

تغییرات اقلیمی پدیده ­ای میباشد که به تدریج و به مرور زمان به وجود آمده و در سال­ های اخیر با افزایش فعالیت های بشری در زمینه ­های مختلف بسیار گسترش یافته است . برای حل مشکل پدیده تغییرات اقلیمی در کشورها و مناطق مختلف جهان، باید با شناخت شرایط اقلیمی و محیطی و هم چنین شناخت زیر ساخت­ های موجود در هر منطقه اقدام نمود  که این امر به مرور زمان و با مدیریت کلان محقق خواهد شد. 

ما تلاش کردیم در این پژوهش، بر اساس  قاعده ­ای جامع به ارائه راهکارهای قابل اجرا و دردسترس بپردازیم. با توجه به مباحث مطرح شده درباره شناخت عوامل موثر در شکل گرفتن پدیده تغییرات اقلیمی و همچنین تاثیرات مخرب این پدیده بر محیط زیست و سلامت جسمانی انسان، موثرترین راه، برای برون رفت از این مشکل در گام اول پیشگیری کردن از گسترش  این پدیده با اصلاح قوانین مطابق با حفظ منابع طبیعی توسط دولت­ها و تغییر در الگوی مصرف انرژی با بهره­ گیری از تکنولوژی توسط افراد جامعه میباشد.

در گام بعدی، به منظور حل مشکل پدیده تغییرات اقلیمی باید با بهره گیری از تکنولوژی­های نوین اقدام به احیای منابع جنگلی و آبی تخریب شده در سال های اخیر نمود. 

سخن آخر: (برداشت شخصی)

در مدت زمان تنظیم و نگارش این پژوهش با بررسی های بسیار دریافتم منشا به وجود آمدن پدیده تغییرات اقلیمی نه اینکه در سال های اخیر بلکه از هزاران سال پیش بوده است. 

از زمانی که انسان خود را اشرف مخلوقات دانسته و برای رسیدن به خواسته­ های خود با بی توجهی به حفظ منابع طبیعی (آب، خاک، باد، خورشید) و حقوق دیگر سکنه موجود در زمین اقدام به تخریب  محیط زیست و منابع طبیعی نمود. 

امیدواریم که انسانها با اهمیت دادن به محیط زیست و منابع طبیعی و با بهره گیری از تکنولوژی های نوین، دوباره چرخه طبیعی این کره­ ی خاکی را احیا نموده و در حفظ و نگهداری آن بکوشند.